Receta:Kerri me patate të ëmbël dhe oriz integral

NGA ALTIN JOKA

Këtu është një recetë e shpejtë dhe e lehtë që të gjithë do ta shijojnë! . Një pjatë e lehtë shtesë me shije që shërben edhe si recetë e përgatitjes së vaktit kryesor. Mund ta ruani lehtësisht në frigorifer për 3-4 ditë.

Curry me patate te embel dhe oriz integral.

KOHA E PËRGATITJES: 15 MINUTA

KOHA E GATIMIT: 18 MINUTA

SHËRBIMET: 4 PERSONA

PËRBËRËSIT

  • ▢3 gota qiqra të paziera të njomura, të kulluara, të shpëlarë 12 orë – (1,5 gota të thara)
  • ▢1 qepë
  • ▢2 thelpinj hudhra
  • ▢1 lugë gjelle vaj avokado
  • ▢2-3 lugë gjelle pastë karry
  • ▢1 300 ml qumesh kokosi
  • ▢2 patate të ëmbla
  • ▢100 gr spinaq bebe
  • ▢kripë deti
  • ▢farat e susamit
  • ▢djegës i kuq

UDHËZIME

  • Një natë më parë  mbuloni 1,5 gota qiqra të thata me ujë të bollshëm dhe lërini të zhyten për 12-18 orë. Më pas kullojeni dhe shpëlajeni mirë. .
  • Qëroni dhe copëtoni qepën dhe qëroni dhe shtypni hudhrën.
  • Qëroni dhe copëtoni pataten e ëmbël.
  • Më pas shtoni vajin e avocados ose ullirit ne nje tigan , qepën e grirë dhe hudhrën dhe skuqini derisa të jenë të tejdukshme.
  • Shtoni pastën kerryt dhe qumështin e kokosit dhe përzieni mirë derisa të kombinohen mirë. Hidhini
  • Shtoni qiqrat dhe kubikët e patates së ëmbël
  • Vendosini ti zieni 15 minuta
  • Me pas shtoni sinaqin
  • Zieni oriz integral 2 filzhan caji dhe perzieni bashke
  • Siper hidhini sipas deshires fara susami

TË USHQYERIT

Kalori: 467 kcal | Karbohidratet: 66 g | Proteina: 16 g | Yndyrë: 15 g | Yndyrë të ngopura: 7 g | Natriumi: 154 mg | Kaliumi: 1054 mg | Fibra: 16 g | Sheqeri: 12 g | Vitamina A: 12795 IU | Vitamina C: 14.7 mg | Kalcium: 143 mg | Hekuri:6 mg

Rating: 1 out of 5.

RECETA 1:Sallatë dimërore me salce sherebele.

Nga Altin Joka

Një sallatë dimri që do t’ju lërë pa fjalë ! Marule ose  romana ose spinaq bebe, feta portokalli, shege dhe gorgonzola,arra. Të gjitha të sperkatura me salce sherebele.

PËRBËRËSIT

  • ▢1 kokë marule romania ose 3 duar të mëdha plot me spinaq bebe
  • ▢3 portokall mesatarë
  • ▢2-3 shegë të vogla
  • ▢100g Gorgonzola 
  • ▢1 lugë gjelle mustardë dijon
  • ▢1 lugë gjelle mjaltë
  • ▢1 lugë gjelle uthull molle
  • ▢4 lugë gjelle vaj ulliri
  • ▢3 gjethe të mëdha sherebele

UDHËZIME

  • Pritini hollë marulen ose  romanien, lajeni dhe thajeni në një tjerrëse sallate.  Shtoni në një tas të madh sallate.
  • Qeroni portokallin dhe pritini në rrota. Shtoni në tasin e sallatës.
  • Hiqni kokrrat e shegës. Shtoni në tasin e sallatës.
  • Nxehni një tigan të thatë mbi nxehtësinë mesatare.
  • Prisni copa buke dhe arrat në tigan duke lëvizur herë pas here për të shmangur djegien. Shtoni në tasin e sallatës.
  • Priteni Gorgonzolen në thërrime dhe shtojeni në tasin e sallatës.
  • Në një kavanoz ose ndonjë enë tjetër që mbyllet shtoni mustardën, uthullën e mollës, vajin e ullirit dhe gjethet e sherebelës të grira shumë imët, mbylleni dhe tundeni derisa të kombinohen shumë mirë.
  • Shtoni vinegrette në sallatë pak para se ta servirni dhe përzieni mirë.

TË USHQYERIT

Kalori: 262 kcal | Karbohidratet: 10 g | Proteina: 7 g | Yndyrë: 22 g | Yndyrë të ngopura: 6 g | Kolesteroli: 18 mg | Natriumi: 401 mg | Kaliumi: 450 mg | Fibra: 3 g | Sheqeri: 6 g | Vitamina A: 13865 IU | Vitamina C: 6.9 mg | Kalciumi:195 mg | Hekur: 1.9 mg

sallate dimerore me salce sherebele

Rating: 1 out of 5.

PANXHARI (Beta Vulgaris)

Nga Altin Joka

Panxhari e ka origjinen nga Afrika e Veriut dhe ndahet ne 2varietete :i bardhe dhe i kuq.Panxhari ka rreth 80 %uje ne perberjen e tij.U be shume I njohur dhe I perdorur rreth shekullit  te 19 –te,kur filloj te shfrytezohej per perpunimin e sheqerit.Prodhuesit me te medhej ne bote sot jane SH.B.A,Rusi dhe France.

Panxhari  nuk duhet te mungoje ne menune e cdo personi pasi eshte nje korrigjues i shkelqyer i organizmit dhe permban vlera te larta kurative dhe parandaluese per nje sere semundjesh.  Permban midis elementeve te tjere Betanin  e cila  eshte vertetuar nga disa studime qe ulin rritjen e qelizave tumoriale. Permban dhe  Vulgaxantin, antioksidant i fuqishem per rruajtjen e trupit nga infeksionet dhe semundjet qe te cojne drejt kancerit.

Gjithashtu ka nje sasi te mire te fibrave dietike.Fibrat dietike nuk jane njesoj tek te gjithe perimet per vleren qe ofrojne.Panxhari dhe Karrotat jane vertetuar se fibrat e tyre kane nivel me te larte  vlerash se shume perime te tjera sidomos lidhur me shendetin e zorres dhe shendetit Kardio- Vaskular.

Me mire eshte qe te perdoret I pa perpunuar ku mund te perdoret ne lengje te ndryshme ose I marinuar I fresket  I prere hoolle per sallata te ndryshme,ose te pakten te  mos te zihet me shume se 15 minuta per shkak te humbjes se shume vlerave dhe sidomos  te Betanines.
Kur te blini panxhar duhet patur kujdes mos kete pika dhe mos leshoj lengje nga rrenja.Merreni me mire ne kohen e pikut  te sezonit dhe mundohuni te merrni si zgjedhje panxhar te mesem ose te vogel si kokerr.Mos u shqetesoni kur konsumoni shpesh panxhar nga ngjyra e urines apo  jashteqitja pasi eshte dicka normale.

PERMBAJTJA:Ka ne 100 gram  Panxhar ka : 50kalori,3 gr fibra,1.6gr proteina,sheqer 7 gram,9gr karboidrate.

VITAMINAT: B1;B2;B12;C;A          

LENDET MINERALE: Fosfor;Jod;Squfur;Kalcium;Hekur;Zink;Nitrate natyrore;Magnez,Sodium,

Beetroot/panxhari i kuq

PERFITIMET:

• Lufton kancerin e prostates dhe te gjirit • Sherben dhe ndihmon  per semundjen e leucemise.
• Ul kolesterolin e keq.
• Pastron organizmin nga toksinat
• Stimulon melcine
• Ndihmon ne ciklet menstruale
• Lengu normalizon tensionin e larte te gjakut   deri 6 ore
• Ul nivelin e lodhjes dhe depresionin
• Sheron kapsllekun
• Shume i rekomandueshem per grate shtatzena
• Ul rrezikun e semundjeve kardi vaskulare
• Ul temperaturen e trupit
• Pastron fshikezen e temthit
• Rigjeneron qelizat e gjakut
• Permireson shikimin
• Zvogelon mundesine per tu prekur nga  diabeti
• Mban shendetshem organet riprodhuese dhe rregullon hormonet
• Ul nivelin e plakjes dhe e vonon ate
• Rrit energjine e muskujve dhe i sheron ato

Rating: 1 out of 5.

LAKRA (Brassica oleracea var.capitata)

Nga Altin Joka

Eshte bime barishtore  qe I perket familjes Cruciferous.Origjinen e saj e ka  nga Azia.Pjesetaret e perimeve te kesaj familjeje nga studimet  e shumta kane treguar se eshte nga perimet qe luftojne me shume qelizat kancerogjene dhe hyjne tek perimet HIT.

Lakra e kuqe eshte 7 here me e shendetshme se lakra e bardhe dhe qe nga ngjyra kuptohet niveli I larte I antioksidanteve qe I perket me shume lakres se kuqe.Te dyja llojet kane afersisht 90% uje.

Pas lakres se kuqe vjen per vlera lakra jeshile pastaj lakra e  bardhe.Me e mira per te mos humbur vlerat eshte te perdoret pa u zier por ne gjendjen natyrale. Nga nje studim I fundit ne Danimarke u vertetua se lakra eshte nga perimet me HIT per parandalimine diabetit te tipit2 dhe gjithashtu mbron qelizat e gjakut, sidomos lakra e kuqe dhe ul dhe nivelin e kolesterolit te keq LDL. Ne laker midis shume antioksidantesh eshte gjetur dhe  SINIGRINA  nje lende cila eshte nje anti-kancerogjen sidomos kunderr zorres se trashe,prostates dhe fshikezes se urines.

Eshte vertetuar nga shume studime serioze qe lengu lakres kuron semundjet e stomakut duke rregulluar problemin me acidin e tepert por dhe duke luftuar Helicobacter Pylorin shkaktarin e ulcerave. Kur  te zgjidhni laker ajo duhet te jete e rende ,gjethet e dendura e te lidhura mire ,pa plasaritje apo te cara pasi mund te tregoje qe lakra mund te jete e demtuar dhe brenda.

PERMBAJTJA:

Ka 24 kalori  per 100gram Laker:Lakra e bardhe ka: 1gr karboidrate,3gr fibra, 1gr proteina   

                                                         Lakra e kuqe: 7gr karboidrate,3gr fibra,1.5gr proteina.

VITAMINAT: B1;B2;B3;B5;B6;B9;C;A;E ;K     

LENDET MINERALE: E pasur shume me: jod;kalium;hekur;magnez;fosfor;Kalcium;natrium,squfur.

lakra e bardhe&e kuqe&jeshile

PERFITIMET:

• Forcon sistemin imunitar            
• Parandalon dhe lufton kancerin e gjirit;prostates;te trurit
•  Forcon shikimin
• Sherben mire tretjes dhe kapsllekut
• Parandalon problemet me zemren dhe infarktet
• Parandalon ulceren dhe e kuron ate sidomos lengu I perftuar nga ajo
• Qeteson nervat dhe lodhjen
• Qeteson migrenen
• Rigjeneron lekuren dhe indet
• Qetson gungat dhe te vrarat
•  Lufton Kancerin e zorres se trashe
• Kufizon tumoret e shtylles kurrizore
• Permison perqendrimin
• Ndihmon ne dhimbjet e  kyceve dhe reumatizmat
• Per hemorroidet lyhet me vaj ulliri e vendoset ne plage
• Ngadalson plakjen
• Kuron dhimbjet e gjirit ne formen e kompresave me gjethet e saj

HUDHRA (Allium sativium L)

Nga Altin Joka

Është bimë barishtore 1vjecare dhe ka një origjinë përdorimi 7000 vjecare. Origjinën e ka nga Azia.Në përmbajtjen e saj ka  rreth 65% uje .

Hudhra është një fabrikë vlerash për trupin e njeriut.Është Antioksidues i shkëlqyer dhe antibiotik i fuqishëm natyral kundër baktereve në trupat tanë.Hudhra ka mbi 400 elemente që i shërbejnë trupit tonë.Është një nga perimet që ul më shumë kolesterolin në gjak.Nga studimet ka dalë se është nga perimet  që të shton më së shumti jetën.

Hudhra kur hyn në organizëm  lëshon Oksid Nitrik gjë e cila I qetëson enët e gjakut dhe ul presionin e tij.Që në kohët e lashta kinezët dhe indianët e kanë përdorur kundër ftohjeve,gripit,kollës.Ndërsa në mjekesinë moderne shërben kundër kolesterolit,diabetit,uljen e kolesterolit dhe tensionit.Përdoret shumë në industrinë kozmetike dhe mjekësore.Nuk ka kuzhine që se perdor atë për aromën dhe shijen që ajo ofron në gatimet e ndryshme.
Rekomandohet të konsumohen 3-4 thelpinj hudhra në ditë, por jo më shumë.

PËRMBAJTJA:

Ne 100 gram  Hudhër ka: 130 kalori,33gr karboidrate,2.5gr fiber,proteina 6gr,1gr sheqer

VITAMINAT: C,D,B2,B1,B3,B6,B12

LENDET MINERALE: Squfur;Jod;Kalcium;Selen;Magnez;Sodium;Kalium

hudhra

PËRFITIMET:

• Ul kolesterolin                   
• Rrit jetegjatesine
• Ul tensionin
• Parandalon kancerin e stomakut dhe te zorres
• Lufton parazitet e zorres
• Forcon imunitetin
• Lehteson rruget e frymarrjes
• Lufton stafilokokun
• Lufton arteriosklerozen
• Lufton kancerat e  pankreasit ,e gjirit tek femrat ne cdo faze pasi  permban nivel te  larte squfuri
• Pastron gjakun
• Lufton ftohjet
• Parandalon goditjet ne tru si tromboza
• Lufton mbipeshen
• Pastron melcine
• Mund te kuroje asmen dhe tuberkulozin
• Ndihmon ne ruajtjen e shendetit te kockave
• Lehteson reuatizmen
• Sherben per kurimin e zmadhimit te prostates
• Mjekon mire plaget
• Lufton semundjen e Alzheimer
• Vaji saj perdoret per infeksionet e veshit

Hudhra

Rating: 1 out of 5.

KERPUDHA: Vetite dhe keshilla.

Nga Altin Joka

Kerpudhat jane myshqe shumeqelizore dhe kane nje perdorim te mire e te gjere ne kuzhine,ndonese ne I kemi kategorizuar dhe futur ne boten e perimeve.
Sot njihen me shume se 4000 lloje kerpudhash.Kerpudhat kane nga nivelet me te larta te proteinave gati sa produktet shtazore.Kane pak yndyre dhe aspak kolesterol ,disa lloje kerpudhash kane nivel te larte te vitamines D. Kerpudhat kane nivel te larte fibrash dhe antioksidantesh.

Duhet kuptuar qe antioksidantet jane kimikate qe kuftojne radikalet e lira ,te cilat demtojne trupin dhe qelizat tona duke i degjeneruar ato deri ne kancer.

Antioksidantet gjenden me shumice ne boten e Fruta-Perimeve. Kerpudhat ndihmojne alkalinet ne trupin tone dhe sic dihet qe ne nje ambient alkalik semundja nuk zhvillohet.

Disa nga antibiotiket qe vrasin baktetet si Streptomicina,Penicilina,Tetraciklina vijne nga ekstrati I kerpudhave.Rekomandohen midis te tjerave , te perdoren nga personat qe jane ne moshen e trete. Tek kerpudhat gjendet SELENI , nje mineral qe nuk ndodhet tek shumica e frutave dhe perimeve.Ky mineral luan nje rol shume te rendesishem ne mbarvajtjen sa me mire te melcise, gjithashtu SELENI zvogelon mundesine e tumoreve.

seleni


PERMBAJTJA:
Ne 100 gram Kerpudha ka :11 kalori per te fresketat dhe 200 kalori per te thatat.

Porcini ka: 15gr karboidrate,7gr proteina,7gr fibra.
Kerpudhat e bardha kane: 1gr fibra,3gr proteina,2gr karboidrate2gr sheqer,1gr yndyre.
VITAMINAT: D,D2,D3,D4,C,B6,B1,B2,B12,H,A
LENDET MINERALE: Seleni;Kaliumi;Bakri;Hekuri;Fosfori;Natriumi


PERFITIMET:
• Ulin kolesterolin
• Rregullojne nivelin e sheqerit ne gjak
• Forcojne sistemin imunitar
• Risin kujtesen dhe perqendrimin
• Luftojne kancerin e gjirit dhe prostates
• Stimulojne tretjen
• Forcojne zemren
• Ulin peshen
• Shtojne rruazat e kuqe dhe te bardha te gjakut
• Mbrojne ndaj semundjes se Alzheimer
• Luftojne artritin
• Ndihmojne punen e muskujve.
• Mbrojne ADN
• Rrisin kolesterolin e mire HDL
• Permisojne qarkullimin e gjakut
• Rrisin energjine dhe kujtesen
• Mbrojne qelizat nga shkaterrimi

Disa lloje kerpudhash jane:
Champignon
Shitake mbrojne ADN ,rrisin jetegjatesine nga perberesi kimik LENTIAN dhe
perdoren mjaft mire per kancerat dhe kurimin e tyre,sidomos kancerit te stomakut.Gjithashtu keto kerpudha permisojne sheqerin ne gjak dhe zvogelojne simptomat e gjithe semundjeve inflamatore per shkak te permbajthes acidit yndyror LINOLEIK.
Maitake perdoren per te zvogeluar tumoret,ndihmojne ne minimizimin e efekteve toksike dhe rrezatimit te kimioterapise,permisojne shendetin e pacienteve me AIDS.
Reishi jane te hidhura ne shije .Luftojne problemet hormonale,jane nje ilac i shkelqyer natyral per ankthin dhe stresin,permisojne kujtesen,lehtesojne gjumin,ulin rrezikun e mpikjes se gjakut,jane kure natyrale kunder artritit dhe lehtesojne dhimbjet e muskujve.
Porcini kane aromen e dheut dhe kane perdorimin me te madh ne gatim kane kalori te ulta dhe jane ne nivele te larta fibrash dhe proteina ideale per humbje peshe. Vrasin qelizat kancerogjene ne zorren e trashe,luftojne radikalet e lira dhe parandalojne demtimin e qelizave.Ulin nivelin e stresit,parandalojne kapsllekun dhe rrisin nivelin e tretjes,ndikojne ne permisimin e ulceres,mbajne trurin dhe zemren te shendetshme.

kerpudha Shitake/maitake
kerpudha reishi/porcini

Rating: 1 out of 5.

A e dini se?

Nga Altin Joka


ZINKU (Zn) merr pjesë në reaksionet imunitare, në perceptimin e shijes,
rekuperimin e plagëve dhe në zhvillimin e fetusit tek grate shtatzëna.

Mungesa ose nivelet e ulëta të zinkut shkaktojnë probleme të lëkurës si njollat e bardha dhe
aknet. Zinku ndihmon imunitetin e trupit, parandalon sëmundjet e prostatës,
mbron shëndetin seksual dhe potencen dhe është i rëndësishëm për shqisat si
shijimi dhe nuhatja.

zinku

ARGJINARE OSE ARTICHOK (Cynara Scolymus). Vlerat ne organizem.

ARGJINARE OSE ARTICHOK (Cynara Scolymus)
Eshte bime shume vjecare dhe zhvillohet kryesisht ne klime mesatare zakonisht
gjate dimrit.Mendohet se origjina e saj eshte nga Greqia e lashte dhe Italia.
Sot kultivohen afersisht rreth 40 lloje articokesh. Artichoka eshte bime qe ka
perdorim jo vetem ne gatimet e kuzhinave, por dhe ne bujqesi dhe mjekesi. Nga
vlerat e larta qe ajo mbart eshte ne 10 listen HIT te perimeve me nivel te larte te
antioksidanteve dhe fibrave .Gjithashtu ka sasi te larta te vitamines K.Ne
perberjen e saj ka Acid Kafeik dhe Acid Ferulik ,Beta-karroten, Lutein dhe
Zeaksantinë .Eshte I pasur dhe me grupin e vitaminave B -Compleks.
Artichoka luan nje rol te rendesishem per melcine dhe ka veti parandaluese te
kancerave, sidomos ate te gjirit tek grate duke goditur nje pjese te radikaleve te
lira .

artichoke

Kur zgjidhni Argjinare,ajo duhet te jete e mbyllur si boce me gjethe jeshile.Asajt i
perthyen gjethet dhe po te kerciten tregon qe eshte e fresket.Mund te mbahet per
1 jave ne frigorifer n.q.s paketohet mire me qese ose kuti hermetike.
PERMBAJTJA:
Ne 100 gram Argjinare ka: 48 kalori,12g karboidrate,3,5 g protein,0.3g yndyre,7
gr fibra
VITAMINAT : B12;K;C;B3;B2;B6;B1;B5;B9;A;D
LENDET MINERALE: Magnez;Mangan;Potas;Fosfor;Zink;Hekur;Kalium;Baker
PERFITIMET:
• Ndihmon tretjen
•Stabilizon crregullimet e zorreve
• Pengon rritjen e qelizave kancerogjene te Leucemise (sipas nje studimi te
Universitetit Comenius ne Sllovaki)
• Parandalon problemet me koronaren e zemres
• Sherben kunder kapsllekut
• Lufton semundjet e gjakut
• I shkelqyer per diabetin
• Forcon eshtrat dhe dhembet
• Forcon shendetin e trurit
• Trajton kolesterolin e keq
• Pastron dhe forcon melcine
• Trajton mire verdhezen
• Vonon plakjen tek njerezit e moshes se trete
• Trajton problemet e Alzheimerit
• Kunder edemave te lekures
• Perdoret ne menyre ideale per sidromen e zorres se irrituar
• Lufton anemine
• Ndihmon ne prodhimin e kolagjenit ne lekure

artichoke/argjinare

A e dini se:Fitatet.

Fitatet janë komponime antioksidative (kombinim i acidit fitik i cili gjendet
tek drithërat dhe legume, me minerale, kryesisht kalcium dhe ndihmojnë në
funksionimin më të mirë të aparatit tretës. Pra, fibrat nuk janë i vetmi mbrojtës
kundër kancerit e tumoreve dhe mirëfunksionimit të aparatit tretës por dhe fitatet
luajnë një rol shumë të rëndësishëm.
Fitatet gjenden tek drithërat, bimët bishtajore si bizelja, batha, thjerrëzat, fasulja,
po ashtu dhe tek frutat e thata dhe farat. Fitatet eleminojnë hekurin e tepërt i cili
hyn në organizëm kryesisht nga konsumimi i mishit i cili lëshon në trupin e njeriut
radikale të lira të quajtuara hidroksile me efekt kancerogjen. Ato gjithashtu
forcojnë kockat dhe luftojnë sëmundjen e osteoporozës. Sapo hyjnë në organizmin
tonë fitatet sulmojnë qelizat kancerogjene dhe rrisin aktivitetin e rruazave të
bardha të gjakut të cilat krijojnë barriera mbrojtëse për trupat tanë nga
infeksionet e ndryshme. Konsumimi i fitateve luan një rol të rëndësishëm në
parandalimin dhe luftën kundër sëmundjeve të zemres, diabetit dhe sëmundjet e
veshkave duke përfshirë dhe gurët e veshkave.

fitatet/bishtajoret

Çfarë ka të bëjë prerja e perimeve me luftën kundër kancerit

Hulumtimi mbi rolin e myrosinazës, sulforafanit dhe perimeve kryqëzuese në
parandalimin e kancerit dhe këshilla për konsum praktik
Ndër format më të zakonshme dhe më të parandalueshme të kancerit në mbarë
botën janë kanceret e tretjes (p.sh. kanceri i stomakut, pankreasit, zorrës së
trashë dhe ezofagut) si dhe kanceri i gjirit dhe i prostatës.
Megjithatë, jo ndryshe nga shkaqet e tjera kryesore të vdekjes, vetëm një
përqindje e vogël e kancereve mund t’i atribuohet faktorëve thjesht gjenetikë. Në
fakt, hulumtimi sugjeron se ekspozimi më i madh i një individi ndaj
kancerogjenëve – çdo substancë, radionuklid ose rrezatim që promovon
kancerogjenezën, formimin e kancerit – mund të jetë nëpërmjet dietës .
“Fitimi i vërtetë i luftës kundër kancerit kërkon përgjegjësi individuale për
zgjedhjet tona ushqimore; Për sa kohë që presim zbulimin e ardhshëm
farmaceutik ose mrekullinë e inxhinierisë gjenetike për të na shpëtuar, ne nuk do
të përdorim fuqinë e konsiderueshme që posedojmë tashmë për t’i dhënë fund
kësaj fatkeqësie.”
T. Colin Campbell

perime&prerja e tyre


Edhe pse shumë kërkime ushqyese janë përqendruar në ushqimet që duhen
shmangur – mendoni për bulmetin, mishin e kuq dhe të përpunuar – ekziston një
nevojë e barabartë, por e kundërt që ne të marrim parasysh ushqimet e
rëndësishme që duhet të hamë më shumë dhe pse.
Ky artikull thekson rolin e rëndësishëm të një përbërësi të njohur si sulforafani në
aftësinë e tij për të luftuar dhe parandaluar kancerin, por një paralajmërim i
drejtë: shkenca e të ushqyerit pas këtyre perimeve thjesht mund t’ju lërë
mendjen.
Reaksionet kimike kryqëzuese
Ju mund ose nuk mund të keni dëgjuar termin ‘cruciferous’ duke u përdorur më
parë kur flisni për lloje specifike të perimeve. Bimët që i përkasin familjes së
bimëve të mustardës dhe grupit Cruciferae – siç përmendet shkencërisht –
përfshijnë, por pa u kufizuar në, ushqime të tilla si lulelakra, brokoli, lakrat e
Brukselit, lakra, lakra jeshile, zarzavate, rukola..
Ajo që e bën këtë kategori të veçantë ushqimesh kaq të veçantë, është prania e
një enzime të njohur si myrosinase e cila ka aftësinë unike për të transformuar
glukozinolatet e pranishme në të gjitha perimet krucifere në një përbërës të
fuqishëm që lufton sëmundjet, sulforafan.
Një pyetje e thjeshtë në bazën e të dhënave PubMed.gov për termat
“sulforaphane” dhe “kancer” kthen mbi 700 artikuj të ndryshëm të hulumtimit të
rishikuar nga kolegët që implikojnë përbërjen në fjalë si një antagonist të njohur
të kancerit .
Këto efekte kundër kancerit mendohet se ndodhin si rezultat i proceseve të
shumta, të tilla si shtypja e përgjigjes inflamatore, mbështetja e apoptozës (vdekja
e programuar e qelizave) dhe modulimi i histoneve, që e bëjnë vlerën ushqyese të
këtyre perimeve afërsisht me një superushqim siç mund të merret .
Përveç trajtimit dhe parandalimit të rritjes së kancereve të ndryshme, ky përbërës
aktiv në të gjitha perimet krucifere është gjithashtu përgjegjës për mbrojtjen e
trurit tonë, ruajtjen e shikimit dhe na mbron nga radikalet e lira dhe produktet e
tjera të rrezikshme të mjedisit tonë të përditshëm .
Tani, megjithëse ky informacion trajton mirë rëndësinë e përfshirjes së perimeve
krucifere në pjatën tonë çdo ditë, ai vështirë se gërvisht sipërfaqen e gjërave
vërtet magjepsëse. Mbi të gjitha, çfarë lidhje ka prerja e perimeve me luftimin e
kancerit?
Le të futemi në shkencë.
Një enigmë e prerjes
Kur ndonjë perime krucifere copëtohet, grimcohet, copëtohet ose përtypet, ajo
liron të dyja myrosinazën, si dhe përbërësit e glukozinolatit, të cilat më pas
kombinohen për të bërë sulforafan. Ky reaksion kimik është pikërisht ai që
prodhon ndjesinë e lehtë të djegies që ne e lidhim me disa ushqime të familjes së
mustardës. Është ajo që i jep kafshimit të brokolit të papërpunuar dhe ajo që e
bën mustardën pikante.
Megjithatë, në mënyrë që enzima myrosinase të bëjë magjinë e saj, së pari duhet
t’i jepet shansi. Në përgjithësi, myrosinase mund të marrë deri në 45 minuta pasi
të lirohet për herë të parë (duke prerë ose copëtuar perimet tuaja..për t’u
shndërruar me sukses në sulforafan që lufton sëmundjet.
Çështja tjetër këtu është se myrosinase është shumë e ndjeshme ndaj nxehtësisë.
Një nga mënyrat më të shpejta për të parandaluar shfaqjen e çdo formimi të
sulforafanit është të transferoni menjëherë perimet tuaja të copëtuara krucifere
në një furrë të nxehtë ose në një tenxhere me ujë të valë – një praktikë që
mendoj se është e drejtë të supozohet se është goxha rutinë për shumicën prej
nesh.
Interesante, një zgjidhje për këtë çështje qëndron në faktin se sulforafani nuk
është i ndjeshëm ndaj nxehtësisë. Çfarë do të thotë kjo, është se për sa kohë që ju
jeni të lumtur të planifikoni përpara dhe të prisni perimet tuaja krucifere 45
minuta përpara se t’i gatuani, ato do të kenë më shumë se kohë të mjaftueshme
për të punuar magjinë e tyre enzimatike, duke ruajtur kështu të njëjtin efikasitet
në luftimin e kancerit. si kur konsumohen të papërpunuara.
Në këtë kuptim, ju ose mund t’i përmbaheni ekskluzivisht të ngrënit të perimeve
krucifere të papërpunuara – dhe jini të sigurt se myrosinase do të vazhdojë të
prodhojë sulforaphane edhe pasi të keni përtypur dhe gëlltitur perimet tuaja –
ose, mund të copëtoni lulelakrën, lakrën dhe lakër jeshile 45 minuta përpara.
Në përgjithësi, duket mjaft e drejtpërdrejtë. Përfitimet e ngrënies së rregullt të
ushqimeve të pasura me sulforafan tejkalojnë në mënyrë drastike shqetësimin e
lënies së perimeve tuaja të copëtuara në banak për pjesën më të mirë të një ore.
Duke qenë një anëtar i së njëjtës familje bimore, farat e mustardës dhe mustardës
ofrojnë një zgjidhje të zgjuar për problemin e formimit të sulforafanit.
Kur farat e sinapit shtypen, ato lëshojnë myrosinase, ashtu si homologët e tyre të
shijshëm të kryqëzuar. Një hap vendimtar në procesin e prodhimit të mustardës
është të sigurohet që farat të mos nxehen shumë nga fërkimi i bluarjes së tyre,
pasi kjo do të vriste të gjithë aktivitetin e myrosinazës dhe më pas do të
shkatërronte aromën pikante të mustardës që ne njohim dhe duam.
Kështu, për shkak se vetë farat e sinapit nuk janë ekspozuar ndaj ndonjë
nxehtësie, ato mund të bluhen dhe të spërkaten mbi ushqime të tjera në mënyrë
që të fillojë procesi i formimit të sulforafanit pikërisht aty ku ka mbetur.
E shihni, duke shtuar vetëm gjysmë luge çaji pluhur mustardë në një pjatë me
perime kryqëzuese, ju kaloni automatikisht nevojën për të pritur 45 minuta pasi
të keni copëtuar perimet tuaja – dhe do të merrni të njëjtat përfitime nga ngrënia
e tyre të papërpunuara.
Hulumtimet zbuluan se përdorimi i këtij truku të thjeshtë mund – më së shumti –
të katërfishojë biodisponibilitetin e sulforafanit në disa perime kryqëzuese, pa
kohë përgatitore.
Nëse keni nevojë ndonjëherë për një arsye tjetër për të ngrënë perimet tuaja, le
të jetë shkenca qesharake dhe komplekse e sulforafanit. Kush e dinte se prerja e
perimeve dhe (pothuajse) mund t’ju ndihmojë të luftoni kancerin?

%d bloggers like this: